Ethereum heeft stilletjes een probleem opgebouwd dat niet zichtbaar is in gaskosten of transactiesnelheidsgrafieken, maar de langetermijngezondheid van het netwerk bedreigt. Het heet state bloat. De Stateless Consensus-onderzoekers van de Ethereum Foundation luiden nu een duidelijke waarschuwing: de steeds groeiende state van Ethereum wordt moeilijker op te slaan, moeilijker te bedienen en moeilijker te decentraliseren.
In een recent voorstel legde het team uit waarom het probleem van belang is, hoe schaalbaarheidsverbeteringen het onbedoeld erger hebben gemaakt, en drie concrete paden die kunnen voorkomen dat node-operatie een eliteactiviteit wordt die alleen voor de grootste infrastructuurproviders is weggelegd.
Ethereum State: Afbeeldingsbron: Ethereum Foundation
De state van Ethereum is de som van alles wat het netwerk momenteel weet. Dat omvat accountsaldi, smart contract-opslag en de bytecode die gedecentraliseerde applicaties draait. Het is het actieve geheugen van de chain.
Deze state ondersteunt een ecosysteem dat miljarden dollars aan waarde verrekent en duizenden applicaties coördineert binnen DeFi, NFT's, gaming en zakelijke toepassingen. Het probleem is simpel maar ernstig: de state groeit alleen maar. Er wordt nooit iets verwijderd.
Naarmate meer applicaties contracten implementeren en meer gebruikers ermee interacteren, breidt de state zich permanent uit. Elke volledige node moet deze data opslaan en bedienen, zelfs als grote delen ervan nooit meer worden aangeraakt.
Het draaien van een volledige Ethereum-node is al duur. Opslagvereisten blijven stijgen, synchronisatietijden nemen toe en het bedienen van data wordt kwetsbaarder naarmate de chain ouder wordt. Volgens de Foundation wordt de hele stack gecentraliseerder en brozer als de state te groot of te complex wordt om te bedienen.
Recente schaalbaarheidsupgrades hebben deze trend onbedoeld versneld. Layer 2-uitbreiding, EIP-4844 proto-danksharding en hogere gaslimieten maken allemaal meer activiteit op Ethereum mogelijk. Meer activiteit betekent meer contracten, meer opslagschrijfacties en snellere state-groei.
De zorg is niet theoretisch. Onderzoekers testen actief scenario's om te begrijpen wanneer state-grootte een knelpunt wordt, wanneer nodes moeite hebben om gesynchroniseerd te blijven met de kop van de chain, en wanneer client-implementaties falen onder extreme opslagdruk.
Als alleen een kleine groep goed gefinancierde operators zich volledige nodes kan veroorloven, beginnen de censuurbestendigheid en neutraliteit van Ethereum te verzwakken.
De langetermijnroadmap van Ethereum omvat statelessness, waarbij validators blokken kunnen verifiëren zonder de volledige state op te slaan. Dit verlaagt de last op validators aanzienlijk en opent de deur naar hogere doorvoer.
Maar het roept een nieuwe vraag op: als validators de state niet opslaan, wie dan wel?
In een stateless ontwerp zou de meeste historische en actieve state waarschijnlijk worden bewaard door gespecialiseerde operators zoals block builders, RPC-providers, MEV-zoekers en block explorers. Die concentratie introduceert nieuwe risico's rond censuur, beschikbaarheid tijdens storingen en veerkracht onder regelgevende of externe druk.
Het Stateless Consensus-team is duidelijk over de afweging. Stateless validation verbetert schaalbaarheid, maar zonder zorgvuldig ontwerp zou het Ethereum kunnen duwen richting infrastructuurcentralisatie.
Om het probleem aan te pakken, schetsten de onderzoekers van de Ethereum Foundation drie complementaire benaderingen, elk vanuit een andere hoek de state-groei aanpakkend.
State Expiry richt zich op het verwijderen van inactieve data uit de actieve state. Het team schat dat ongeveer 80 procent van de Ethereum-state al meer dan een jaar niet is aangeraakt, maar elke node moet het nog steeds opslaan.
Onder dit model verloopt inactieve data uit de actieve set, maar kan later worden hersteld met cryptografische bewijzen. Twee varianten worden onderzocht. Eén markeert en laat zelden gebruikte entries verlopen met een optie om ze later te herstellen. De andere groepeert state in tijdperken, waarbij oudere tijdperken worden bevroren terwijl recente data actief blijft.
Het doel is simpel: stop met het dwingen van elke node om data te dragen die niemand gebruikt.
State Archive scheidt hot state van cold state. Veelgebruikte data blijft snel en begrensd, terwijl oudere data wordt bewaard in archiefsopslag voor historische verificatie.
Deze benadering zorgt ervoor dat node-prestaties relatief stabiel blijven in de loop van de tijd in plaats van te verslechteren naarmate de chain ouder wordt. Zelfs als de totale state blijft groeien, zou de operationele last op de meeste nodes beheersbaar blijven.
Het creëert ook duidelijkere rollen tussen nodes geoptimaliseerd voor prestaties en nodes geoptimaliseerd voor geschiedenis en onderzoek.
Partial Statelessness stelt nodes in staat om alleen subsets van de state op te slaan in plaats van alles. Wallets en light clients zouden de data cachen waarop ze vertrouwen, waardoor de afhankelijkheid van gecentraliseerde RPC-providers afneemt.
Dit model verlaagt opslagkosten, verbreedt participatie en maakt het gemakkelijker voor individuen en kleinere operators om nodes te draaien zonder massale hardware-investeringen.
Over alle drie de benaderingen is het verenigende doel om state als prestatieknelpunt te verminderen, de kosten van het vasthouden ervan te verlagen en het gemakkelijker te maken om te bedienen.
De Foundation geeft prioriteit aan oplossingen die vandaag echte voordelen kunnen opleveren en tegelijkertijd compatibel blijven met ambitieuzere protocolwijzigingen in de toekomst. Huidige focusgebieden omvatten het verbeteren van archive node-tooling, het versterken van RPC-infrastructuur en het gemakkelijker maken om partial stateless nodes te draaien.
Deze inspanningen zijn opzettelijk praktisch. Het team benadrukte dat ze zijn gekozen omdat ze onmiddellijk nuttig zijn en voorwaarts compatibel met de langetermijnroadmap van Ethereum.
Ontwikkelaars, node-operators en infrastructuurteams worden uitgenodigd om deel te nemen aan testen en discussie. De onderzoekers maakten duidelijk dat dit niet iets is wat de Foundation alleen kan oplossen.
De Foundation was voorzichtig om te benadrukken dat dit werk een voorstel vertegenwoordigt, geen verenigd organisatorisch standpunt. De protocolontwikkeling van Ethereum omvat een breed scala aan meningen, en geen enkel pad is vastgelegd.
Die openheid is consistent met de recente push van de Foundation om duidelijker te communiceren over langetermijnprotocolrichting. Naast state management-onderzoek werkt Ethereum ook aan een Interop Layer om Layer 2-netwerken als één chain te laten aanvoelen, het uitrollen van leiderschap- en R&D-wijzigingen, het aanpassen van zijn treasurystrategie en het overstappen op een tweejaarlijks hard-fork-schema met Fusaka.
Ethereum State bloat is geen krantenkopwaardig probleem, maar het ligt aan het hart van de decentralisatiebelofte van Ethereum. Als het draaien van een node te duur of complex wordt, loopt het netwerk het risico af te drijven richting infrastructuurconcentratie, zelfs als doorvoer en bruikbaarheid verbeteren.
De boodschap van de Ethereum Foundation is duidelijk. Het schalen van de chain zonder het vermogen om data veilig op te slaan en te bedienen te schalen is niet genoeg. Hoe Ethereum zijn state beheert in de komende jaren zal bepalen wie kan deelnemen, wie infrastructuur controleert en hoe veerkrachtig het netwerk blijft onder druk.
Het debat is net begonnen, en de keuzes die hier worden gemaakt zullen ver voorbij de volgende upgradecyclus echoen.


